Chłopki. Opowieść o naszych babkach - Joanna Kuciel-Frydryszak

15:08

Chłopki. Opowieść o naszych babkach - Joanna Kuciel-Frydryszak

Zaledwie sto lat temu, Polska wieś wyglądała zupełnie inaczej. Joanna Kuciel-Frydryszak snuje jej obraz na podstawie odnalezionych ksiąg i opowieści. Obraz bardzo ponury i szokujący. 

"Wiejska dziewczyna musi być przede wszystkim robotna, by okazać się przydatną. Inaczej stanie się zbędna i tak też się będzie czuła. Gdy tylko zaczyna chodzić, uczy się swojej roli harowaczki".

"Na wsi w Polsce w 1931 roku mieszka 73 procent społeczeństwa[28], z czego 51 procent to chłopi posiadający ziemię, a 5 procent to rolni robotnicy. Ich sytuacja jest najtrudniejsza. W 1934 roku, gdy robotnik w mieście zarabia głodową pensję – 24 złote tygodniowo, wyrobnik folwarczny dostaje 6 złotych (plus tak zwaną ordynarię), a chłop ze swoich plonów niecałe 10 złotych".

"Kiedy dziecko idzie do szkoły, rodzina traci pracownika w gospodarstwie. Nie wszyscy mogą sobie na to pozwolić".

"Dla chłopów buty to symbol godności. Ale dla wielu naszych bohaterek to jeszcze inna sprawa. Dla nich buty oznaczają wolność". 

"Dorosłość dziewczyny wiejskiej zaczyna się wraz z jej szesnastym rokiem życia. To wiek, kiedy uznaje się ją za dojrzałą do małżeństwa. Wkrótce zacznie rodzić dzieci i tak już będzie przez następne dwadzieścia lat. Doskonale wie, czego może się spodziewać w dalszym życiu: trudu i zmagania, a często głodu i samotności". 

"Rzeczywiście, śmierć dzieci zdarza się niemal w każdej rodzinie i tak często, że trzeba sobie powiedzieć po prostu: Bóg dał i Bóg wziął".

"Co piąte dziecko w Polsce nie dożywa roku. Popyt na trumienki wzrasta. Niejedni rodzice, u których co rok to prorok – bardziej rozpaczają nad utratą zdechłej krowy bądź co bądź żywicielki niż nad śmiercią dziecka".

"Ślubowana czy nieślubowana, uległość kobiety powinna być jak jej drugie imię. Życie wiejskiej kobiety naznaczone jest fatalizmem. Bardzo wcześnie dowiaduje się ona, że nie jest panią swego losu, że nie powinna za wiele oczekiwać, ponieważ została powołana na ten świat do ciężkich obowiązków, czego rzeczywiście doświadcza już jako dziecko, a małżeństwo przysparza jej kolejnych". 

"Im bardziej gosposia wiejska cierpi z powodu zmęczenia, przemocy, samotności, nieleczonych chorób, tym bardziej szuka ulgi w religii i tym mniej się buntuje. Formatowanie katolickie programuje ją na cierpliwą, wytrwałą i ufającą, że jej ból i wysiłek zostaną nagrodzone w życiu wiecznym. Od kobiety wiejskiej wymaga się, aby była męczennicą".

"Bicie to wewnętrzna sprawa rodziny, przemoc w wiejskich domach może trwać latami, jest bardzo dobrze oswojona, prawie każdy w dzieciństwie jej doznał i większość ma poczucie, że jest czymś koniecznym jako środek wychowawczy albo co najmniej normalnym, a skoro władza z rąk ojca przechodzi w ręce męża, metody pozostają te same".

"Gdyby kobiety z miasta przyszły na wieś i chciały wniknąć w nasze życie, to powiedziałyby, że kobiety wsiowe są cichymi bohaterkami – stwierdza Anna Potoczna-Sietesz w Kobiecie Wiejskiej w 1939 roku".

Na szczęście Chłopki to nie tylko bieda i katorżnicza praca, to też hardość i odwaga. Wyjazdy na saksy, potem do Ameryki, Kanady czy Brazylii. To wiejskie dziewczyny zaczęły przeobrażać Polskę, walczyć o lepszy byt oraz prawno głosu. Chłopki to droga do wolności i równości. 

Książka zaskakująca, dająca dużo do myślenia, a przede wszystkim odzierająca dawne czasy z sielankowości. 

Joanna Kuciel-Frydryszak "Chłopki. Opowieść o naszych babkach"

Ilość stron: 496

Wyd. Marginesy
Ocena: 5/6

Czytaj więcej »

Demon Copperhead - Barbara Kingsolver

12:45

Demon Copperhead - Barbara Kingsolver

Piękna, rozbudowana opowieść o Damonie, chłopcu, który w choć w czepku urodzony, nigdy nie miał łatwego życia. Nastoletnia, uzależniona matka. Ojciec, który zmarł, nim Damon pojawił się na świecie. Finalnie tułaczka po rodzinach zastępczych, a w zasadzie nauka przetrwania na farmach, w warunkach ciężkiej pracy. Oto historia chłopca, którego wielkim marzeniem było zobaczyć ocean, a któremu droga do jego realizacji zajęła bardzo dużo czasu. 

"Zacząłem rozumieć, że bycie dużym jak na swój wiek to pułapka. Wysyłają cię tam, gdzie potrzebują dorosłego ciała, które jednak nie może się bronić".

Książka oparta na jednym, konsekwentnym wątku. Niespieszna, wiarygodna z bardzo dobrze nakreślonym tłem i bohaterami. Przez takie historie się płynie, takie historie się przeżywa. 

Barbara Kingsolver opisując losy Damona obrazuje przy okazji sytuację najbiedniejszej warstwy społeczeństwa w Ameryce lat dziewięćdziesiątych. Luki w systemie pomocy, przymykanie oczu na nadużycia i niechęć do ciemnoskórych obywateli. I mimo, że nie ma tu żadnej zawrotnej akcji, ani napięcia, książka czyta się praktycznie sama.

"Całe życie nikogo nie miałem, wymyśliłem sobie, że pani Peggot to moja babcia, spychano mnie na tył każdej możliwej kolejki, bo ludzie, którzy mieli rodzinę, dbali tylko o swoich".  

Powieść o życiu, o walce, o poszukiwaniu sprawiedliwości. Jej wymiary to tylko atut. Ogromnie polecam. 

Barbara Kingsolver "Demon Copperhead"

Ilość stron: 608

Wyd. Filia

Ocena: 5/6

Czytaj więcej »

Tamten smak oranżady - Monika Marszał

11:31

Tamten smak oranżady - Monika Marszał

 

Czytanie tej książki było niczym słuchanie wspomnień koleżanki, kiedy to, co chwila jej przytakujesz i wołasz "miałam tak samo!".

Tamten smak oranżady to sentymentalna wyprawa przez podwórka, szkolne ławki, dyskoteki, aż po wakacje u babci i podróże fiatem 126p. Kartki pachnące gumką do mazania i pomarańczami. Złote myśli wpisywane skrycie do zeszytu, wspomnienia nagrywane na kasety VHS oraz zdjęcia robione zenitem. Słowem, wszystko czym przesiąknięte były lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku.

Jedyny zarzut wobec książki mam taki, że jest jej za mało i jest stanowczo zbyt krótka. Poszczególne rozdziały mają zaledwie dwie strony, albo w najlepszym przypadku trzy kartki. Brakowało mi anegdot, przytaczania jakiś historii czy konkretnych wydarzeń z życia autorki. 

Świetnie było powspominać, ale pozostał ogromny niedosyt. 

 

Monika Marszał "Tamten smak oranżady"

Ilość stron: 151

Wyd. BookEnd

Ocena: 4/6

Czytaj więcej »

Krótka wymiana ognia - Zyta Rudzka

13:31

Krótka wymiana ognia - Zyta Rudzka

Kanciasta opowieść o uczuciach. O poszukiwaniu bliskości, główniej tej fizycznej. O matce, eksżonie, córce. O problemach z kochaniem, przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

Krótka wymiana ognia to żar i pożądanie, ale jak szybko wzniecane, tak szybko gasnące.

Podobnie, jak moje podejście do autorki…Liczyłam na dużo, a dostałam rozczarowanie.

Powieść surowa, na moje możliwości zbyt skomplikowana. Wolę kiedy historia płynie. Mogę wtedy skupić się na bohaterach, ich rysie, emocjach. doceniać metafory i język. Krótka wymiana ognia to przeprawa przez wnyki, z dobrymi tylko momentami.

Mam jeszcze dwa tytuły autorki. Spróbuję, ale jeśli będzie podobnie, porzucę bez wyrzutów sumienia.

Teraz w planach inna ceniona książka sprzed lat. Nocne zwierzęta. Zdaję się na ciekawość, bez wygórowanych oczekiwań.

 

Zyta Rudzka "Krótka wymiana ognia"

Ilość stron: 200

Wyd. W.A.B.

Ocena: 3/6

Czytaj więcej »

Dawno temu w telewizji - Kamil Bałuk

17:46

Dawno temu w telewizji - Kamil Bałuk

Dzieciństwo kojarzy mi się z czasem odmierzanym od teleranka do wieczorynki, z popołudniami z Alfem, Klanem czy Randką w ciemno. To Big Brother oglądy z wypiekami na twarzy i Nie do wiary, na które zerkało się przez palce, a potem szybko uciekało do pokoju przez ciemny przedpokój. 

Dawno temu w telewizji to możliwość zajrzenia za kulisy popularnych w latach 90-tych programów, to dziesięć rozmów z twórcami, aktorami, osobami medialnymi, dzięki którym wielu z nas ma niezapomniane wspomnienia z tamtego okresu. Wówczas nie było takie wyboru kanałów, więc programy które puszczała telewizja docierały do ogromnych rzeszy odbiorców.

 

Rower Błażeja - "Ty jesteś twarzą, czubkiem góry lodowej, ale najważniejsze jest pod spodem. Nie jesteś trybikiem, tylko członkiem drużyny. W Rowerze nie było lansowania gwiazd".

Randka w ciemno - "Była całkowicie reżyserowana, łącznie z tym, że uczestnikom pisano kwestie, którymi się mieli posługiwać". 

Idol - "My całkowicie, a przynajmniej tacy, jakimi sami się wymyśliliśmy. Nikt nie reżyserował nam osobowości. Nasze komentarze bywały ostre, ale nie instruowali nas, że mamy się pastwić. Każdy mówił, co chciał, i podpisywał to własnym nazwiskiem. Cały program, szczególnie pierwsza edycja, opierał się na wyczuciu. W dzisiejszej telewizji jurorom nie zostawiają całkowicie wolnej ręki, w Idolu ją mieliśmy". 

Najbardziej w pamięci utkwił mi jednak pierwszy wywiad z Mariuszem Szczygłem, bo jego Na każdy temat starało się uczyć widzów otwartości. Telewizja wyznaczała granice wolności, a w zasadzie je przesuwała i oswajała inność. Na każdy temat gościł striptizerkę, ludzi porwanych przez ufo, bioenergoterapeutów. Jeśli program miał jakąś misję, to taką, że "pokazywał alternatywne style życia, że są w  porządku. Każdy sposób życia jest dopuszczalny, teraz jest wolna Polska, możesz mieć takie  doświadczenia i takie marzenia, jakich nie ma nikt inny. To była wielka odwaga, moim zdaniem – pokazać, że można opowiadać o czymś takim. Sygnał dla innych. Że mamy prawo być odmienni. Te wyznania czasami szokowały, ale w tamtym czasie były potrzebne. Połowa lat dziewięćdziesiątych, Polska tuż po komunie, wszyscy byli jednakowi. A my pokazywaliśmy, że każdy może się wyróżniać. Ktoś handluje pirackimi kasetami, ktoś inny daje ogłoszenie do gazety, że sprzeda poradnik o tym, jak napisać poradnik. A w życiu prywatnym – że jedni wierzą w Boga, a drudzy w latające ciężarówki. Dopiero uczyliśmy się różnorodności i tego, że każdy może żyć, jak chce".

Rodzynką na torcie okazała się rozmowa z Rafałem Rykowskim z Piratów, teleturnieju, który całkowicie wyparłam się z pamięci, ale widząc zdjęcie prowadzącego w książce, nagle wszystko się przypominało! (Kto pamięta przywitanie „Kogo witam, kogo goszczę?”).

I oczywiście świetna rozmowa z Arturem Barcisiem i Cezarym Żakiem. Kto wiedział, że Miodowe lata kręcone były na żywo? Cały odcinek od początku do końca, za jednym zamachem, jak aktorzy w teatrze, a zarejestrowany podczas nagrań śmiech widowni, wykorzystywany był jeszcze w innych produkcjach. 

Mogłabym tak jeszcze wymieniać i cytować, ale zamiast zasypywać Was ciekawostkami, odsyłam do samej książki. Kamil Bałuk wywołał moje dzieciństwo i zrobił to doskonale. 

Kamil Bałuk "Dawno temu w telewizji"

Ilość stron: 368

Wyd. Literackie

Ocena: 5/6

Czytaj więcej »

Adaptogeny - Melissa Petitto

09:28

Adaptogeny - Melissa Petitto

"Adaptogeny mają jedną wspólną cechę: zdolność do pomagania organizmowi w lepszym dostosowaniu się do stresu".

Książka bazuje na założeniach ajurwedy oraz medycyny wschodu, czyli "wychodzi z założenia, że umysł i ciało są ściśle powiązane i należy postrzegać je jako całość". Dziś, jest o tyle łatwiej, że mając o dyspozycji biochemię, jesteśmy w stanie zaobserwować, jak działają receptury stosowane od starożytności i na czym polega ich skuteczność, dlatego tym większą uwagę powinniśmy łożyć na to, co spożywamy i czym się otaczamy. 

Ajurweda stara się zapobiegać chorobom, a nie jak medycyna zachodnia, leczyć głównie po fakcie. Stąd zastosowanie mają w niej adaptogeny, substancje wspierające organizm w walce ze skutkami stresu oraz wspomagające go w prawidłowym funkcjonowaniu. Melissa Petitto tłumaczy w książce, jakie mają zastosowanie poszczególne zioła i pokazuje, jak je włączyć do swojej codziennej rutyny.

Prócz roślin o wyjątkowo egzotycznie brzmiących nazwach, spotykamy tu dobrze już znane jagody goi, ashwagandę, grzyby shitake, a nawet rodzime dobra, jakimi są pokrzywy, czarny bez czy borówki. Jest też parę zdań o matchy, cynamonie, buraku i kakao. Tym samym muszę przyznać, że autorka zebrała pokaźną ilość substancji, w których każdy jest w stanie znaleźć coś dla siebie. 

Co do przepisów, to z pewnością warto wybrać kilka najbardziej nam odpowiadających, bo jednak zakup części składników wiązał się będzie i z zamówieniem online, i ze znacznymi kosztami. Wiele adaptogenów dostępna jest już w popularnych marketach czy sklepach zielarskich, jednak wiele nazwy było dla mnie nowością i pozyskanie ich wymagać będzie dodatkowego wysiłku. 

Adapotgeny to świetna pozycja by zapoznać się z tego rodzaju medycyną naturalną. W jasny i przejrzysty sposób wprowadza czytelnika do świata "super proszków" oraz pokazuje jak na co dzień, czerpać z nich dobra. Dzięki Melissie zaczęłam też czytać nieco więcej o ajurwedzie i myślę, że to dopiero początek, mojego holistycznego podejścia do zdrowia.

 

Melissa Petitto "Adaptogeny"

Ilość stron: 240

Wyd. Buchmann

Ocena: 5/6

Czytaj więcej »

Zwycięzcy - Fredrik Backman

13:53

Zwycięzcy - Fredrik Backman

Mało kto potrafi tak pisać o życiu, jak Backman. Oddawać społeczne napięcia, ujmować w zdania ulotność ludzkich uczuć i emocji. Zwycięzcy to opowieść o konsekwencjach, o łańcuchu, który spina mieszkańców dwóch miasteczek, z czasem ich ogranicza, a nawet dusi. 

„Tutaj, w lesie, ludzie są od siebie o wiele bardziej zależni niż w dużych miastach. Tu trzymamy się razem, czy tego chcemy, czy nie, tak mocno, że gdy jeden z nas zbyt gwałtownie obraca się we śnie, to drugiemu brakuje kołdry w innej części gminy”.

Zdawać by się mogło, że milczenie nie jest wielkim występkiem. Kiedy jednak tajemnic jest zbyt wiele, łatwo jest zbłądzić. W Björnstad i Hed wszystko podporządkowane jest hokejowi i wzajemnej rywalizacji. By w takiej sytuacji zapłonął ognień, wystarczy tylko iskra...

Fredrik Backman zachwyca. Wzrusza, poraża trafnością uwag. Zwycięzcy zbierają różne opinie, ale dla mnie było to idealnie domknięcie serii. Może nieco moralizatorskie, za to świetnie pokazujące dokąd prowadzi polaryzacja społeczna. 

"Zwycięzca podąża za przywódcą. Dlatego właśnie tu jesteś". 

Powieść pełna zadumy i refleksji. Znakomita. Jak zawsze.

Miasto niedźwiedzia   I   My przeciwko wam

 

Fredrik Backman "Zwycięzcy"

Ilość stron: 688

Wyd. Marginesy

Ocena: 5/6

 

Czytaj więcej »